Nắm vững cấu tạo của chữ Hán là một trong những yêu cầu quan trọng để học tốt chữ Hán, trước hết người học cần phải siêng năng và kiên trì, nhất là khi mới bắt đầu học tiếng Trung. Ngoài việc học đúng phương pháp và nắm vững một số kỹ năng trong quá trình học thì việc nắm vững cấu tạo của chữ Hán cũng là yếu tố quan trọng giúp bạn tiến bộ nhanh hơn và học tiếng Trung thành công.
Trước đây, các nhà nghiên cứu về cấu tạo chữ Hán tin rằng chữ Hán được gắn liền với khái niệm “Lục Thư”, trong đó bao gồm sáu nguyên tắc: chữ tượng hình, chỉ sự, hội ý, hình thanh, giả tá và chuyển chú. Tuy nhiên, sau này nhiều học giả đã cho rằng chữ Hán được cấu tạo dựa trên bốn nguyên tắc: tượng hình, chỉ sự, hội ý và hình thanh. Giả tá và chuyển chú được coi là hai nguyên tắc sử dụng chữ Hán, không phải là nguyên tắc cấu tạo chữ. Do đó, chữ Hán được xây dựng dựa trên bốn nguyên tắc này.
I. Cấu tạo của chữ Hán- Phương pháp “Tượng hình” (象形字):
Trong phương pháp tượng hình, các ký tự được hình thành dựa trên hình ảnh của đối tượng, vật thể, hoặc hiện tượng mà chúng biểu thị. Ban đầu, các ký tự được vẽ một cách trực quan, có sự tương đồng với hình dạng của đối tượng hoặc vật thể. Dần dần, qua thời gian và sự phát triển của chữ viết, các ký tự đã trở thành các biểu tượng trừu tượng, nhưng vẫn giữ nguyên ý nghĩa ban đầu.
Ví dụ, chữ “山” (shān) có nghĩa là “núi” và được hình thành bằng cách biểu thị hình ảnh của một dãy núi. Chữ “水” (shuǐ) có nghĩa là “nước” và được biểu thị bằng hình ảnh của dòng nước chảy. Nhìn chung, các ký tự trong phương pháp tượng hình thường có hình dạng rõ ràng và dễ nhận biết.
Phương pháp tượng hình là một trong những phương pháp cấu tạo chữ Hán cổ nhất và cung cấp cho người học một cách tiếp cận trực quan và hình ảnh với ý nghĩa của chữ Hán.
II. Phương pháp hình thanh (形声字):
là một trong những phương pháp cấu tạo chữ Hán quan trọng. Đây là phương pháp sử dụng cấu trúc chữ và âm thanh để biểu thị ý nghĩa của chữ.
Trong phương pháp hình thanh, mỗi chữ được tạo thành bởi hai phần: một phần biểu thị về âm thanh (âm pháp) và một phần biểu thị về ý nghĩa (hình ảnh). Phần biểu thị âm thanh thường được gọi là “âm” (音) và phần biểu thị ý nghĩa thường được gọi là “hình” (形) hoặc “bộ” (部).
Phần âm (音) thường chỉ ra cách phát âm của chữ, tương tự như một phần của từ vựng trong ngôn ngữ hiện đại. Nó thường được lấy từ các chữ có cùng âm thanh hoặc cùng phần âm tương tự. Ví dụ, chữ “听” (tīng) có nghĩa là “nghe” và bao gồm phần âm “廷” (tíng) để chỉ cách phát âm.
Phần hình (形) hoặc bộ (部) thường chỉ ra ý nghĩa của chữ. Nó có thể được hình thành từ các yếu tố hình ảnh, ý tưởng hoặc các thành phần khác biệt. Ví dụ, chữ “听” (tīng) cũng bao gồm bộ “耳” (ěr) biểu thị tai, và nó cho biết về ý nghĩa của chữ liên quan đến nghe.
Phương pháp hình thanh là một trong những phương pháp quan trọng giúp người học hiểu và nhớ chữ Hán. Nó cung cấp cho người học một cấu trúc âm thanh và hình ảnh để gắn kết với ý nghĩa của chữ, giúp tăng khả năng ghi nhớ và sử dụng chữ Hán một cách hiệu quả.
III. Phương pháp hội ý (会意字):
là một trong những phương pháp cấu tạo chữ Hán quan trọng. Đây là phương pháp sử dụng sự kết hợp của hai hoặc nhiều hình ảnh hoặc ý tưởng để tạo ra một ý nghĩa mới.
Trong phương pháp hội ý, các thành phần của chữ thường biểu thị các khía cạnh hoặc yếu tố của ý nghĩa tổng quát. Bằng cách kết hợp các thành phần này, chữ mới được tạo ra có ý nghĩa liên quan đến các thành phần gốc.
Ví dụ, chữ “明” (míng) có nghĩa là “sáng” và được tạo thành từ hình ảnh của mặt trời và chữ “ngày”. Bằng cách kết hợp hai thành phần này, chữ “明” biểu thị ý nghĩa “rõ ràng” hoặc “sáng sủa”.
Phương pháp hội ý thường được sử dụng để biểu thị các khái niệm trừu tượng hoặc ý nghĩa phức tạp mà không thể được biểu thị một cách trực tiếp bằng hình ảnh đơn lẻ. Nó cho phép người viết tạo ra các chữ mới bằng cách kết hợp và cấu trúc các thành phần gốc theo cách sáng tạo.
Phương pháp hội ý là một trong những phương pháp quan trọng giúp mở rộng khả năng biểu thị ý nghĩa của chữ Hán và tạo ra một hệ thống chữ viết phong phú và đa dạng.
IV. Phương pháp chỉ sự (指事字):
Là một trong các phương pháp cấu tạo chữ Hán, trong đó chữ được tạo thành dựa trên hình ảnh trực tiếp của đối tượng hoặc sự việc mà nó biểu thị.
Trong phương pháp này, mỗi chữ Hán đại diện trực tiếp cho một đối tượng, sự vật, hoặc một khái niệm cụ thể. Nó không sử dụng các thành phần âm thanh hay ý nghĩa khác để tạo ra chữ. Thay vào đó, chữ được hình thành bằng cách vẽ hoặc biểu diễn một cách trực quan hình ảnh của đối tượng hoặc sự việc mà nó biểu thị.
Ví dụ, chữ “日” (rì) có nghĩa là “mặt trời” hoặc “ngày” và được biểu thị bằng một hình ảnh trực quan của mặt trời. Chữ “月” (yuè) có nghĩa là “mặt trăng” hoặc “tháng” và được biểu thị bằng một hình ảnh trực quan của mặt trăng.
Phương pháp tạo chữ Hán “chỉ sự” là một trong những phương pháp cổ nhất và đơn giản nhất để tạo ra chữ Hán. Nó thể hiện sự liên kết giữa hình ảnh và ý nghĩa của chữ một cách trực tiếp, cho phép người đọc nắm bắt ý nghĩa của chữ một cách dễ dàng.
Đây chỉ là một số ví dụ về kiểu cấu tạo chữ Hán phổ biến. Chữ Hán có một lịch sử phát triển lâu đời và phong phú, với nhiều phương pháp khác nhau trong việc tạo ra các ký tự.